Tìm hiểu chung

Zona thần kinh là bệnh gì?

Zona thần kinh là dạng bệnh lý mắc phải do virus Varicella zoster gây nên, đây là dạng virus tiềm ẩn trong hệ thần kinh khi bệnh nhân từng mắc phải thủy đậu trước đó.

Bệnh tuy không đe dọa đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khiến người bệnh đau đớn đồng thời dễ mặc cảm, tự ti. Bệnh nhân mắc phải nên được điều trị sớm để rút ngắn thời gian bệnh và giảm nguy cơ biến chứng về sau.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh zona thần kinh

Trước khi tổn thương thường có các dấu hiệu báo trước như: rát dấm dứt, đau ở những vùng sắp mọc, người bệnh hay đau đầu, mệt mỏi.

Khi mắc phải:

• Người bệnh nổi ban đỏ, chuyển biến thành mụn chứa dịch, dễ vỡ; gây cảm giác ngứa, nóng và rát;
• Virus lan theo đường đi của dây thần kinh và mọc trên da tương ứng với khu vực đó. Thường mọc ở một bên cơ thể, tuy nhiên cũng có trường hợp cá biệt mọc ở cả hai bên;
• Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, sốt, nhức đầu và yếu cơ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh zona thần kinh

• Đau hoặc phát ban mắt.
• Mất thính lực.
• Nhiễm trùng vi khuẩn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có dấu hiệu mệt mỏi kèm theo đó là dải mụn nước mọc trên cơ thể gây đỏ, nóng rát thì nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Mỗi người có một cơ địa khác nhau, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị thích hợp. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh zona thần kinh

Nguyên nhân gây bệnh là do siêu vi khuẩn Varicella zoster tái hoạt. Sau khi bị thủy đầu, các vi khuẩn này có thể không bị tiêu diệt hết mà chúng nằm trong các tế bào thần kinh, là yếu tố tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh zona. Khi cơ thể có dấu hiệu suy yếu miễn dịch, không còn khả năng kiềm chế virus Varicella zoster thì những virus này sẽ thức dậy và tái hoạt động dọc trên các dây thần kinh, gây tổn thương dọc theo đường di chuyển; thường phát trên da và tạo ra bóng nước.

Vi khuẩn Varicella zoster là một thành viên trong nhóm vi khuẩn virus herpes (vi khuẩn gây mụn rộp và herpes sinh dục, lây qua đường tình dục).

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh?

Người bệnh từng bị thủy đậu (trái rạ) có nguy cơ mắc bệnh khi có virus varicella zoster tiềm ẩn trong cơ thể.

Thường gặp ở người lớn tuổi có hệ miễn dịch kém.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh, bao gồm:

• Stress kéo dài.
• Hệ miễn dịch suy yếu (có thể do tuổi tác, bệnh tật, thuốc men làm giảm khả năng đề kháng).
• Ung thư.
• Các biện pháp điều trị bằng tia xạ.
• Làm tổn thương vùng da bị nổi ban.

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh zona thần kinh

Bệnh có thể được chẩn đoán thông qua hỏi bệnh sử và khám lâm sàng. Bệnh nhân đau một bên cơ thể và phát ban có mụn nước.

Bác sĩ cũng có thể xét nghiệm mô hay chọc mụn nước để kiểm tra dưới kính hiển vi.

Phương pháp điều trị bệnh zona thần kinh hiệu quả

Bệnh thường tự cải thiện sau vài tuần, nhưng bệnh nhân nên điều trị sớm để tránh các biến chứng.

Điều trị bằng thuốc bao gồm:

• Thuốc kháng siêu vi: Acyclovir (Zovirax), valacyclovir (Valtrex), famciclovir (Famvir).
• Thuốc điều trị các triệu chứng đi kèm:
  • Thuốc giảm đau oxycodone.
  • Thuốc chống trầm cảm ba vòng amitriptylin.
  • Thuốc chống co giật gabapentin (Neurontin).
  • Thuốc làm tê như lidocain, thuốc dạng xịt, gel hay miếng dán da.

Tùy vào thể trạng và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh zona thần kinh

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.
• Bạn cần nghỉ ngơi nhiều, giữ tinh thần luôn thoải mái, hạn chế căng thẳng.
• Tắm mát hoặc dùng gạc làm mát áp lên vùng da bị ảnh hưởng để giảm ngứa và đau đớn.
• Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi có những cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bệnh nhân không được: ăn ngũ cốc tinh chế, thực phẩm chứa arginine (có trong bánh mì trắng, chocolate, yến mạch…), thực phẩm chế biến chứa các chất béo, đồ ngọt, đồ uống giàu carbohydrate, thịt bò.
• Không uống rượu bia và các loại đồ uống có cồn.
• Ăn uống đầy đủ chất.

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

• Tiêm vắc-xin ngăn bệnh zona hoặc thủy đậu.
• Tránh tiếp xúc với người đang bệnh zona.
• Tránh nhiễm độc, nhiễm khuẩn… để virus dễ dàng tấn công.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.