Tìm hiểu chung

U nang tuyến tụy là gì?

U nang tuyến tụy là tập hợp chất dịch ở đầu, thân hoặc đuôi tụy. Một số u nang được lót bởi một lớp đặc biệt của các tế bào tiết ra chất lỏng hình thành u nang. Còn số u nang khác là u nang giả, không chứa các tế bào lót đó. Kích thước u nang tuyến tụy dao động từ vài mm – vài cm. Một số u nang tuyến tụy không có triệu chứng và khá lành tính còn số khác thì là ung thư hoặc tiền ung thư (có khả năng phát triển thành ung thư).

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của u nang tuyến tụy

U nang tụy thường nghèo nàn triệu chứng. Các triệu chứng mà bạn có thể bắt gặp là:

• Đau bụng liên tục;
• Ở khu vực tuyến tụy, (vùng bụng trên) có thể cảm nhận thấy một khối u;
• Đau lưng;
• Vàng da;
• Sốt;
• Ớn lạnh;
• Nôn mửa, nôn ra máu;
• Nhịp tim đập nhanh;
• Bất tỉnh hoặc giảm ý thức;
• Nhiễm trùng máu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi nhận thấy có bất cứ dấu hiệu nào kể trên, bạn nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm thiểu nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến u nang tuyến tụy

Nguyên nhân của u nang tuyến tụy vẫn chưa được xác định. Gen đột biến có thể dẫn đến u ung thư. Một số u nang có liên quan với căn bệnh hiếm gặp – chẳng hạn như bệnh Von Hippel-Lindau, là một rối loạn di truyền có thể ảnh hưởng đến não, võng mạc, tuyến thượng thận, thận và tuyến tụy. U nang thường theo sau một cơn viêm tụy, một tình trạng đau đớn, trong đó các enzym tiêu hóa của tuyến tụy sớm trở thành hoạt động và tiêu hóa một số chính các tuyến tụy. U nang cũng có thể là do chấn thương bụng, chẳng hạn như trong tai nạn xe hơi.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc u nang tuyến tụy?

Sử dụng rượu nặng và sỏi mật là yếu tố nguy cơ viêm tụy và là một yếu tố nguy cơ u nang – loại phổ biến nhất của u nang tuyến tụy

Bệnh này có thể ảnh hưởng đến cả nam lẫn nữ. Mỗi năm, các chuyên gia phát hiện ra 300 người bị bệnh này. Theo thời gian, họ đã phát hiện ra rằng nhiều người bị u nang chỉ cần được theo dõi cẩn thận chứ không cần điều trị.

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán u nang tuyến tụy

Trong thực tế, nhiều u nang tuyến tụy được tìm thấy trong quá trình chụp bụng cho các vấn đề khác.

Thách thức lớn nhất của quá trình chẩn đoán được xác định liệu các u nang tụy là ung thư hay không. Các xét nghiệm sau đây thường được sử dụng để giúp chẩn đoán và để giúp kế hoạch điều trị:

• Xem xét bệnh sử: Trước đó viêm tụy hoặc chấn thương vùng bụng thường là dấu hiệu của u dịch tụy.
• CT scan: CT scan tuyến tụy kết hợp một loạt các X-quang từ góc độ khác nhau để cung cấp cho bác sĩ thông tin chi tiết về cấu trúc của u nang tụy. Nó đôi khi có thể giúp phân biệt u nang  và ung thư.
• MRI: Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh, có thể làm nổi bật các chi tiết của cấu trúc nang tụy.
• Siêu âm nội soi: Bác sĩ cũng có thể yêu cầu siêu âm nội soi để hình dung nang và để có dịch từ u nang để phân tích. Trong nghiên cứu này, nội soi được truyền qua miệng và vào dạ dày và ruột non trên. Nội soi này được trang bị một đầu dò siêu âm nhỏ được sử dụng để có được hình ảnh của u nang, và với một cây kim để có được chất dịch từ u nang.
• Đánh giá u nang nước: Chất lỏng được lấy từ u nang được kiểm tra trong phòng thí nghiệm tìm các dấu hiệu có thể có của bệnh ung thư. Một trong những dấu hiệu, hoặc đánh dấu, là chất gọi là kháng nguyên carcinoembryonic (CEA). Nồng độ CEA trong mẫu chất lỏng gợi ý bệnh ung thư.

Phương pháp điều trị u nang tuyến tụy hiệu quả

Cần xác định xem u nang là lành tính hay ác tính. Thông thường u lành tính thường không cần điều trị. Nếu nó là ung thư thì phải được loại bỏ. Nếu bệnh nhân với một khối u tiền ung thư hoặc ung thư tuyến tụy thì cần xem xét có phù hợp để phẫu thuật không.

• Nang giả tụy cần điều trị nếu nó tồn tại vượt quá 6 tuần sau khi viêm tụy cấp.
• U nang tụy nhỏ (ví dụ < 2 cm) sẽ có rất ít cơ hội (3,5%) bị ung thư và có thể được quan sát thấy.
• U nang tuyến tụy >2 cm ở người trẻ, người khỏe mạnh thường được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ, đặc biệt là nếu các u nang gây các triệu chứng.
• U nang tuyến tụy > 2 cm ở những bệnh nhân cao tuổi có thể được xem xét qua siêu âm nội soi và hút kim nhỏ. Nếu tế bào học và thông số CEA của chất lỏng cho kết quả tiền ung thư hoặc ung thư, bệnh nhân có thể được cân nhắc phẫu thuật tuyến tụy.

Bên cạnh đó, nếu bệnh nặng người bệnh sẽ được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật. U nang to ra hoặc u nang huyết thanh gây ra đau hoặc các triệu chứng khác có thể được phẫu thuật cắt bỏ. Tuy nhiên, loại bỏ u nang có thể tái phát nếu có viêm tụy đang diễn ra.

Điều trị cho hầu hết các loại tổn thương ở tuyến tụy thường là phẫu thuật cắt bỏ, vì nguy cơ ung thư. Phẫu thuật là rất hiệu quả, với rất ít cơ hội tái phát.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của u nang tuyến tụy

Người bệnh cần duy trì thói quen ăn uống điều độ, phù hợp với sức khỏe. Tránh xa các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá… Phải có chế độ thể dục, rèn luyện sức khỏe. Người bệnh phải hoàn toàn tuân thủ những yêu cầu của bác sĩ. Không nên tự ý ngưng thuốc hoặc sử dụng thêm những loại thuốc khác. Với bệnh nhân điều trị phẫu thuật phải hoàn toàn thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.