Tìm hiểu chung

Bệnh viêm màng não do Haemophilus là gì?

Bệnh viêm màng não do Haemophilus là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính do vi khuẩn Haemophilus influenzae nhóm B (viết tắt là Hib) gây ra.

Viêm màng não là tình trạng viêm màng bảo vệ não bộ và tủy sống, được đặc trưng bởi các triệu chứng như sốt, nhức đầu, động kinh, buồn nôn, chán ăn… Vi khuẩn Haemophilus dễ dàng lây truyền qua đường không khí và gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Hiện nay đã có vắc xin phòng bệnh và làm giảm đáng kể tình trạng tử vong ở trẻ do bệnh gây ra. Tuy nhiên tỉ lệ tử vong do viêm màng não ở nước ta vẫn còn khá cao, chủ yếu là do người dân chưa tiếp cận đầy đủ với chăm sóc y tế và vắc xin phòng bệnh.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm màng não do Haemophilus

Viêm màng não do Hib có khả năng lây truyền trong vòng 48 giờ kể từ thời điểm nhiễm khuẩn. Các triệu chứng thường gặp của bệnh viêm màng não do Hib:

• Sốt cao;
• Đau đầu dữ dội;
• Buồn nôn hoặc nôn;
• Cứng cổ;
• Mệt mỏi;
• Chán ăn;
• Dễ bị kích động;
• Nhạy cảm với ánh sáng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh có khả năng gây tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề. Do đó, khi phát hiện các dấu hiệu hoặc triệu chứng đã nêu trên thì bạn cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Quan trọng hơn, viêm màng não do Haemophilus lại là nguyên nhân hàng đầu trong các nguyên nhân gây viêm màng não do vi khuẩn ở trẻ dưới 5 tuổi, có tỉ lệ tử vong khoảng 17% ở các nước đang phát triển do điều kiện tiếp cận với y tế còn hạn chế nên phụ huynh cần đặc biệt lưu tâm nếu các triệu chứng trên xảy ra với trẻ.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm màng não do Haemophilus

Viêm màng não do Hib do vi khuẩn Haemophilus influenzae nhóm B gây ra. Haemophilus thường lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, họng của người bệnh. Viêm màng não có thể được xem là biến chứng sau khi nhiễm trùng đường hô hấp trên, vi khuẩn Haemophilus sẽ lây lan đến phổi và đường hô hấp đến máu, sau mới lên não và gây viêm màng não.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc bệnh viêm màng não do Haemophilus?

Bệnh viêm màng não do Haemophilus có thể lây trực tiếp từ người mang bệnh sang người khỏe mạnh thông qua không khí. Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Nhưng kể từ khi có vắc xin phòng viêm màng não, tỉ lệ mắc bệnh ở trẻ hiện nay đã giảm đáng kể; cứ 100.000 trẻ thì mới có 2 trẻ mắc bệnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm màng não do Haemophilus

Do vi khuẩn Hib có thể trú ngụ trong cơ thể mà không gây ra bất kì triệu chứng nào nên đôi khi chúng lây lan và gây bệnh mà chúng ta không hề hay biết. Vì thế, nguy cơ mắc bệnh phụ thuộc rất lớn vào tiền sử chủng ngừa bằng vắc xin. Những người đã được tiêm phòng thường không bị mắc bệnh hoặc nếu có mắc bệnh thì cũng không xảy ra biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh là:

• Có người thân trong gia đình bị viêm màng não do Haemophilus hoặc bị nhiễm phải vi khuẩn Haemophilus.
• Sinh hoạt trong những môi trường khép kín như trong gia đình, trường học,…
• Người có hệ miễn dịch yếu như phụ nữ mang thai, người già, trẻ nhỏ, người bệnh AIDS, đang chữa trị ung thư, ghép tủy.
• Bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, bị viêm xoang, đau họng.

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh viêm màng não do Haemophilus

Bệnh viêm màng não do Haemophilus ở một số người không có triệu chứng hoặc có các biểu hiện lâm sàng khá giống bệnh cúm với các biểu hiện như đau họng, sốt. Do đó, để có chẩn đoán chính xác, bác sĩ ngoài việc khám lâm sàng sẽ cho bệnh nhân làm xét nghiệm máu để tìm vi khuẩn Hib và kiểm tra xem bệnh nhân có bị nhiễm trùng máu hay không. Một số xét nghiệm khác có thể được phối hợp là:

• X-quang ngực;
• Chụp cắt lớp vi tính phần đầu;
• Nhuộm Gram, các quy trình nhuộm đặc biệt khác và cấy dịch não tủy.

Phương pháp điều trị bệnh viêm màng não do Haemophilus hiệu quả

Điều trị bệnh viêm màng não do Haemophilus thường sử dụng thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau. Các loại thuốc kháng sinh được áp dụng:

• Ceftriaxone
• Cefotaxime
• Corticosteroid
• Steroid

Trong đó, kháng sinh ceftriaxone và cefotaxime có tác dụng chống độc, trị nhiễm trùng và giảm viêm màng não. Đối với corticosteroid và steroid cũng có tác dụng giảm viêm và giảm nguy cơ tử vong do não bị tổn thương nặng.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

Hiện tại bệnh viêm màng não do Haemophilus đã có vắc xin phòng ngừa nên biện pháp tiêm vắc xin là cách tốt nhất để giúp bạn phòng căn bệnh này. Ngoài ra, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Sử dụng khẩu trang khi đi ngoài đường hoặc tiếp xúc nơi đông người.
• Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Giữ gìn vệ sinh xung quanh khu vực sống và làm việc.
• Cần cách ly người bệnh để tránh lây lan ra cộng đồng.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.