Tìm hiểu chung

Mãn kinh nam là bệnh gì?

Mãn kinh nam là hiện tượng cũng tương tự như mãn kinh nữ, là hiện tượng nội tiết tố testosterone giảm sút liên quan tới quá trình lão hoá của tuổi già. Nồng độ testosterone giảm sút dẫn tới suy giảm khả năng hoạt động tình dục, rối loạn cương dương, suy giảm sinh tinh và dưỡng tinh… Bệnh tuy không phải là bệnh mãn tính nhưng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ thể chất, sức khoẻ tinh thần.

Thông thường nồng độ testosterone ở nam giới sẽ giảm khoảng 0.8-1.3% mỗi năm từ sau 30-40 tuổi và các biểu hiện mãn kinh nam sẽ rõ nét ở khoảng độ 40 tuổi trở đi. Tuy nhiên trong xã hội hiện đại ngày nay độ tuổi mãn kinh nam ngày càng trẻ hóa, do những tác nhân như lạm dụng rượu, bia, thuốc lá, ít vận động, ăn uống không khoa học và thường xuyên căng thẳng… thúc đẩy tiến độ mãn kinh nam nhanh hơn.

Không phải tất cả nam giới đều mắc bệnh mãn kinh nam và bệnh cũng không làm các cơ quan sinh sản ngưng hoạt động hoàn toàn, cần phân biệt với mãn kinh nữ.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh mãn kinh  nam

Bệnh nhân mắc phải mãn kinh nam thường gặp  triệu chứng sau đây:

• Triệu chứng về tình dục sinh sản:
  • Giảm ham muốn tình dục;
  • Rối loạn cương dương;
  • Suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng – khó có con.
• Triệu chứng toàn thân:
  • Tăng lượng mỡ trong cơ thể – nhất là béo bụng.
  • Teo khối lượng cơ – giảm trương lực cơ.
  • Dễ gây ra bệnh loãng xương và dễ bị gãy xương.
  • Rối loạn tim mạch.
  • Khó thở trong khi ngủ, tỉnh giấc chớp nhoáng để điều chỉnh thông khí gấp rút gây ra chứng ngáy to.
  • Biến dạng da, lông, tóc, móng.
  • Suy giảm thần kinh.
  • Suy giảm Tinh thần – Tâm lý.
  • Suy giảm hệ thống tạo máu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi nam giới nhận thấy mình có những thay đổi về rối loạn cương dương, mất sinh khối cơ, dễ cáu kỉnh, mệt, rối loạn giấc ngủ và thậm chí là các vấn đề về trí nhớ và nhận thức… thì nên chú ý quan sát và đến thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị giảm bớt ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến mãn kinh nam

Sự suy giảm nồng độ testosterone trong máu là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến mãn kinh nam. Sự suy giảm này chịu sự tác động của nhiều yếu tố như:

• Tuổi tác: Sự suy giảm testosterone bắt đầu xảy ra từ 30 tuổi. Hằng năm sự sản xuất testosterone giảm từ 0,8% – 1,3% và giảm từ 30% đến 50% ở tuổi 50-70 tuổi.
• Phá vỡ sự cân bằng điều chỉnh nội tiết tố, liên quan đồng thời chức năng của tinh hoàn và sự điều chỉnh nội tiết tố GnRH vùng dưới đồi.
• Do di truyền.
• Chế độ ăn uống không khoa học, kém dinh dưỡng.
• Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều.
• Stress, chấn thương hay phẫu thuật và nằm viện lâu ngày do các bệnh suy gan, thận mạn tính.
• Dùng nhiều các loại thuốc Glucocorticoid hoặc các loại thuốc đối kháng với nội tiết tố nam giới lâu dài.
• Rối loạn nội tiết tố tuyến thượng thận, tăng tiết nội tiết tố Prolactin tại tuyến yên quá mức.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ  mãn kinh nam?

Mãn kinh nam thường ảnh hưởng đến đàn ông lớn tuổi hơn. Tuy nhiên gần đây độ tuổi mãn kinh nam ngày càng trẻ hóa, thậm chí với những người vừa mới lập gia đình khi mới 28 – 30 tuổi.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mãn kinh nam sớm

Ngoài yếu tố lão hóa, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải mãn kinh nam giới như:

• Sử dụng thuốc chống trầm cảm.
• Nghiện thuốc lá, rượu…
• Tiếp xúc với tia xạ, hóa chất.
• Đang chịu một bệnh nặng, bệnh tuyến nội tiết khác.
• Phải “hấp thu” estrogen tổng hợp (dùng trong chăn nuôi để kích thích tăng sản lượng sản phẩm trứng, thịt)…
• Tăng chất sắt trong máu hay môi trường sống.

Mãn dục sớm có thể xảy ra ở những nam giới có quá nhiều nội tiết tố nữ khi tiếp xúc với chất độc giống estrogen. Thường do uống nước tái chế, sống gần các lò đốt, làm việc trong ngành công nghiệp dược phẩm, sống gần các nhà máy nhựa, thuốc nhuộm, hóa chất khác hoặc ở các trang trại sử dụng thuốc trừ sâu…

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán mãn kinh nam

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, thường là cần một triệu chứng về rối loạn sinh sản và hai triệu chứng toàn thân là đủ để định hướng chẩn đoán.

Ngoài ra bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm thêm để định lượng 5 yếu tố nội tiết tố sinh sản trong máu:

• LH.
• FSH.
• Prolactin.
• Estradiol.
• Testosterone: giảm thấp dưới mức bình thường.

Phương pháp điều trị mãn kinh nam sớm hiệu quả

Phương pháp điều trị được sử dụng phổ biến nhất là bồi phụ testosterone vào cơ thể người bệnh qua 3 dạng: dạng tiêm, dạng uống và dạng cao dán ngoài da. Testosterone giúp hình thành giới tính nam và duy trì hình thái nam ở người đàn ông.

Bệnh nhân cũng nên thay đổi lối sống: ngừng thuốc lá, cai rượu, chế độ ăn và luyện tập thể dục giảm béo phì, tăng sức dẻo dai của cơ bắp và mang lại cảm giác thoải mái.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Chế độ sinh hoạt phù hợp cho người mạn kinh nam

• Tăng cường dưỡng chất, ăn uống: Bổ sung dầu cá và ăn các loại cá như cá hồi, cá ngừ… rất tốt cho đàn ông trung niên vì đây là thức ăn giàu acid béo omega 3.
• Tăng cường trái cây, rau quả trong khẩu phần ăn hàng ngày, nhất là cà chua bởi đây là loại quả giàu lycopene, rất hữu ích cho tuyến tiền liệt và hệ thống sinh sản nam giới. Sử dụng sản phẩm đậu nành và nhóm quả mọng giàu dưỡng chất, có lợi cho hệ tiết niệu, tuyến tiền liệt và tăng cường ham muốn tình dục hơn.
• Hạn chế các chất kích thích và thức uống nhiều cồn để giảm thiểu tình trạng bực bội, nóng lạnh thất thường.
• Duy trì vận động thường xuyên giúp làm tăng testosteron, nhất là nhóm đàn ông trên 40 tuổi.
• Cần điều trị dứt điểm những bệnh mắc phải, chăm sóc giấc ngủ, kiểm soát cholesterol, cao huyết áp và tiểu đường.
• Nên có một cuộc sống khoa học, sống vui, sống khỏe để giảm stress, giảm bệnh tật.

Những phương pháp ngừa hiệu quả

Bệnh là quá trình lão hóa tự nhiên nên không thể phòng trán trước. Mọi người chỉ có thể can thiệp và làm chậm tiến trình để tình trạng suy giảm khả năng sinh dục không quá nặng nề. Ngay từ trẻ nam giới nên có một phong cách sống lành mạnh:

• Ăn uống điều độ và khoa học.
• Tránh các chất kích thích và độc hại.
• Tập thể dục thường xuyên, không quá sức.
• Tránh căng thẳng kéo dài, lo âu.
• Gia đình cũng nên chia sẻ cùng bệnh nhân trong giai đoạn trung niên.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.