Tìm hiểu chung

Nhiễm Herpes simplex là bệnh gì?

Nhiễm Herpes simplex là một loại bệnh nhiễm trùng thường gặp trên thế giới. Có hai chủng là herpes simplex loại 1 (HSV-1) và loại 2 (HSV-2).

• HSV-1: Gây bệnh ở da, niêm mạc phần trên của cơ thể như mắt, mũi, miệng. Lây truyền bằng tiếp xúc trực tiếp với virus qua thương tổn của chúng hoặc qua nước bọt. Chẳng hạn, Herpes miệng có các triệu chứng nhìn thấy được như: lở loét, lạnh hoặc sốt, herpes miệng là hình thức phổ biến nhất của bệnh.
• HSV-2: Gây bệnh ở da niêm mạc bộ phận sinh dục. Bệnh lây truyền qua đường tình dục.Herpes sinh dục, còn được gọi là mụn rộp sinh dục, mụn giộp sinh dục hay đơn giản là herpes, là hình thức phổ biến thứ hai. Tất cả các triệu chứng bệnh khác như viêm sưng mủ herpes, herpes ở mắt (viêm giác mạc), herpes não (viêm não), viêm màng não Mollaret, herpes ở trẻ sơ sinh, hay bệnh liệt Bell đều do siêu vi trùng herpes simplex gây ra.

Sự phân loại này không hoàn toàn tuyệt đối vì người ta có thể phân lập thấy HSV-1 ở những thương tổn tại bộ phận sinh dục và HSV-2 cũng được phân lập từ những thương tổn ở môi, miệng.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng khi bị nhiễm Herpes simplex

Có những biểu hiện lâm sàng sau:

Viêm niêm mạc/niêm mạc miệng lợi:

Nguyên nhân do HSV-1 gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ em, ở tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi. Thời gian ủ bệnh: 6 ngày.

Triệu chứng trong thời kỳ toàn phát:

• Viêm niêm mạc miệng, lợi; khó nuốt;
• Tăng tiết nước bọt; thể trạng mệt mỏi;
• Sốt 390C, kèm theo hạch dưới hàm sưng đau;
• Có thể thấy mụn nước mọc thành chùm hoặc trợt nông hình đa cung, màu đỏ, có thể có giả mạc;
• Mụn rộp thường xuất hiện ở niêm mạc má, môi, lợi, lưỡi. Tiến triển trong vòng 10 – 15 ngày sẽ lành.

Herpes bộ phận sinh dục (mụn rộp sinh dục):

Nguyên nhân do HSV-2 gây ra thường gặp ở cả nam và nữ.

Triệu chứng của bệnh:

• Đau, ngứa, nóng rát kèm theo sốt, mệt mỏi;
• Thương tổn là những mụn nước bằng hạt kê, hạt tấm mọc thành chùm hoặc những vết trợt nông (do mụn nước dập vỡ) hình đa cung, kèm theo nổi hạch bẹn;
• Mụn rộp xuất hiện ở dương vật, môi lớn, môi nhỏ, âm đạo, cổ tử cung, cũng có khi ở hậu môn. Sau 10 – 15 ngày sẽ khỏi, có thể để lại sẹo nông.

Biến chứng có thể gặp khi bị nhiễm Herpes simplex

Các biến chứng do virus Herpes gây ra:

• Herpes da đơn thuần: Chỉ gây bệnh ở da với biến chứng là các thương tổn về da như: viêm da mãn tính, phát ban dạng thủy đậu,…
• Herpes ở mặt: Gây viêm kết mạc, giác mạc hoặc vừa viêm kết mạc lẫn giác mạc.
• Herpes ở người suy giảm miễn dịch (HIV/AIDS): Ở những người nhiễm HIV/AIDS rất hay bị nhiễm herpes lan toả. HSV-1 vừa gây thương tổn ở niêm mạc miệng, mũi, mắt, thương tổn da, thương tổn nội tạng như viêm não, màng não, viêm gan do Herpes. Các thương tổn do Herpes gây ra có xu hướng hoại tử, lan tràn trên lưng rất nặng.
• Herpes ở người viêm da cơ địa sẽ gây ra chàm dạng Herpes. Tại nơi có thương tổn chàm có thể có các thương tổn mụn nước, kèm theo bọng nước lõm giữa, mụn mủ lõm giữa, hoặc mụn nước, bọng nước chứa máu. Triệu chứng toàn thân nặng, có thể tử vong, nhất là ở trẻ nhỏ.
• Herpes trẻ sơ sinh: Herpes ở trẻ sơ sinh hiếm gặp so với Herpes ở trẻ em và người lớn. Tỷ lệ Herpes trẻ sơ sinh 1/1.500 – > 1/10.000 trẻ sơ sinh.
• Viêm não do Herpes: Bệnh có thể gặp ở trẻ em và người lớn; nguyên nhân phần lớn do HSV-1; có thể gặp ngay thời kỳ nhiễm Herpes sơ phát hoặc tái phát.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn phát hiện các dấu hiệu hoặc triệu chứng kể trên thì cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm thiểu nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Mỗi người một cơ địa khác nhau, bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia để có phương án điều trị thích hợp. Việc tự điều trị mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa có thể dẫn đến những tổn thương nguy hiểm khác.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến nhiễm Herpes simplex

HSV xâm nhập trực tiếp qua niêm mạc miệng, đôi khi qua da bị tổn thương.

Bạn có thể bị nhiễm HSV-1 nếu tiếp xúc trực tiếp với môi hoặc dùng chung các vật dụng ăn uống của người bệnh. Ngoài ra, bạn cũng có khả năng bị nhiễm HSV-2 nếu quan hệ tình dục với người bệnh.

Trẻ em thường bị nhiễm HSV-1 khi khi tiếp xúc với người lớn bị nhiễm bệnh.

Virus Herpes có khả năng lây lan nhiều hơn nếu như người nhiễm virus đã đến thời kì phát bệnh. Khi đã nhiễm HSV, bệnh sẽ kéo dài không dứt khi không được điều trị.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ bị nhiễm Herpes simplex?

Đối với bệnh này thì bất cứ ai cũng có thể nhiễm phải khi tiếp xúc với người bệnh. Bệnh rất dễ lây khi tiếp xúc với dịch của người nhiễm bệnh qua vết thương hở, ăn uống chung với người bệnh hoặc quan hệ tình dục không an toàn.

Yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm Herpes simplex, bao gồm:

• Tổn thương ở môi (khô, nứt môi, chấn thương…).
• Chấn thương răng – miệng (nhổ, trám răng…).
• Hoạt động tình dục với nhiều người.
• Nữ giới có khả năng bị nhiều hơn nam giới.
• Sốt, cảm cúm, các bệnh nhiễm trùng (như viêm đường hô hấp trên…).
• Kinh nguyệt, có thai.
• Đứa trẻ cũng có khả năng gặp biến chứng nếu như người mẹ trong lúc sinh con bị nhiễm bệnh.
• Suy nhược cơ thể, căng thẳng tinh thần, chấn thương thể chất.
• Giảm sức đề kháng, giảm miễn dịch (AIDS, ung thư…).

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh nhiễm Herpes simplex

Dựa vào các triệu chứng trên, bệnh nhân sẽ được làm xét nghiệm bằng cách lấy dịch tiết tại vết thương (nốt viêm loét của niêm mạc, da…) kèm sử dụng các phương pháp sau:

• Phương pháp huyết thanh ít giá trị và ít dùng trong thực tế.
• Phân lập HSV hoặc phát hiện virus bằng kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang thường được sử dụng.

Phương pháp điều trị nhiễm Herpes simplex hiệu quả

Mục đích của điều trị là làm giảm các triệu chứng; đề phòng các di chứng và HSV tái hoạt tính vì hiện tại chưa có cách chữa bệnh Herpes hoàn toàn.

Hiện có 3 loại thuốc được chấp nhận dùng điều trị nhiễm Herpes là: aciclovir, valaciclovir và famciclovir. Tùy giai đoạn bệnh mà liều lượng và số ngày dùng thuốc sẽ khác nhau.

Ngoài ra, dùng thuốc bôi acyclovir càng sớm càng tốt khi bắt đầu có các triệu chứng báo hiệu hoặc khi xuất hiện các thương tổn đầu tiên. Cách bôi: bôi 5 lần ngày, cách 4 – 5 giờ bôi 1 lần. Thời gian bôi 5 ngày hoặc lâu hơn đến 10 ngày. Không bôi thuốc vào niêm mạc mắt.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh nhiễm Herpes simplex

Virus Herpes rất dễ lây nhiễm qua đường tiếp xúc trực tiếp khi các vết lở còn rộp nước, vì vậy cần lưu ý những điều sau:

• Không chạm vùng có vết thương của mình vào người khác, như: hôn hít, sờ, chạm.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn tắm, khăn lau mặt, ly uống nước, chén – đũa – muỗng, son môi, phấn trang điểm.
• Rửa tay sau khi thoa thuốc.
• Không sờ lên mắt. Không dùng nước miếng để làm ướt kính sát tròng.
• Cẩn thận khi trang điểm và tẩy trang. Không nên cố gắng dùng mỹ phẩm để che đi những mụn rộp hay vết lở vì sẽ dễ bị bội nhiễm vi trùng. Vết lở sẽ không còn gây lây nhiễm khi đã lành hoàn toàn và vùng da bị ảnh hưởng đã trở về bình thuờng.
• Tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

• Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi có những cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

• Không nên tiếp xúc trực tiếp với người bệnh.
• Ngoài điều trị cho người bệnh, cần điều trị cho những người thân có nguy cơ.
• Không nên dùng chung các vật dụng cá nhân với người khác, đặc biệt với người nhiễm bệnh.
• Không nên có nhiều bạn tình.
• Khi có dấu hiệu mắc bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.