Tìm hiểu chung

Suy dinh dưỡng là gì?

Khi cơ thể không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng sẽ dấn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng có thể xảy ra ở bất kì lứa tuổi và giới tính nào.

Suy dinh dưỡng ở người trưởng thành dễ phục hồi nhất trong các lứa tuổi.

Ở người lớn tuổi, tình trạng suy dinh dưỡng sẽ kéo theo nhiều ảnh hưởng khác, chẳng hạn như:

• Vết thương rất lâu lành.
• Cơ xương yếu, dễ té ngã dẫn đến nứt xương, vỡ xương.
• Hệ thống miễn dịch yếu kém, dễ mắc các bệnh lây nhiễm.

Suy dinh dưỡng ở trẻ em, dù ít hay nhiều đều gây ảnh hưởng về sau đối với sự phát triển của trẻ. Trường hợp suy dinh dưỡng nặng, trẻ thường ý thức hành vi chậm, trí não kém phát triển, hệ tiêu hóa thường xuyên mắc bệnh hoặc các rối loạn; nhiều trường hợp phải chịu ảnh hưởng đến suốt đời.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của suy dinh dưỡng

Ở mọi lứa tuổi, suy dinh dưỡng dễ dàng được nhận thấy thông qua các dấu hiệu sau:

• Chậm phát triển trí tuệ và trọng lượng;
• Cơ thể dễ mệt mỏi, cáu gắt, dễ stress;
• Việc thở khó khăn hơn bình thường;
• Cơ thể nhạy cảm với thời tiết lạnh, dễ mắc các bệnh lây nhiễm, dễ suy hô hấp;
• Mất các mô mỡ trong cơ thể, biểu hiện bên ngoài là cơ thể gầy, yếu, nhẹ cân;
• Các vết thương lâu lành;
• Gặp rắc rối về việc sinh nở (ở phụ nữ);
• Giảm ham muốn tình dục;

Trong những trường hợp nặng hơn, các triệu chứng biểu hiện rõ rệt hơn:

• Tóc thưa thớt, dễ gãy rụng do không đủ chất dinh dưỡng nuôi tóc;
• Do cơ thể thiếu hụt chất béo trầm trọng nên da dẻ xanh xao, không đàn hồi, má hóp, mắt trũng vào trong, thân nhiệt thấp hơn bình thường, da lạnh;
• Suy tim, hệ hô hấp, gan, thận,…
• Có thể tử vong trong vòng 8 – 12 tuần nếu cơ thể hầu như không dung nạp calo.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Ngoài các dấu hiệu trên thì khi nhận thấy các dấu hiệu dưới đây, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn:

• Trẻ chậm lớn, phản xạ kém, hành vi ý thức tư duy bất thường.
• Ngất xỉu thường xuyên.
• Chu kỳ kinh nguyệt bất thường (đối với nữ giới).
• Tóc rụng nhiều, xơ, rối.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng là cả một khoảng thời gian cơ thể rơi vào tình trạng thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu, sức khỏe yếu kém, bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân:

Tại các nước đang phát triển:

• Trẻ nhỏ thiếu sữa mẹ: Sữa mẹ đã được nghiên cứu và khẳng định là nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Chính vì thế việc không được bú sữa mẹ hoặc bú quá ít khiến trẻ suy dinh dưỡng, còi cọc, chậm phát triển cơ thể lẫn trí não.
• Thiếu nguồn thực phẩm: Do thiếu công nghệ tiên tiến để đẩy mạnh sản lượng, năng suất tạo ra thực phẩm đủ tiêu dùng. Thiếu lương thực là nguyên nhân khá quan trọng khiến tỉ lệ suy dinh dưỡng cao ở nhiều nước đang phát triển.
• Giá và sự phân phối nguồn thực phẩm: Giá cao hay sự phân phối nguồn thực phẩm cũng là nguyên nhân suy dinh dưỡng cục bộ.

Ở các nước phát triển:

• Mắc các bệnh về tâm lý thần kinh: Bệnh nhân có thời gian bị trầm cảm, căng thẳng trầm trọng dẫn đến việc chán ăn hoặc ăn những thứ kỳ lạ hoặc ăn uống nhiều những thứ không dinh dưỡng.
• Thiếu ăn hoặc ăn không dinh dưỡng: Nhiều người vì một lý do nào đó mà không thể dung nạp nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể; lâu dần dẫn đến suy dinh dưỡng.
• Mắc các chứng rối loạn tiêu hóa, các bệnh về đường ruột: Những đối tượng này dù ăn uống đủ chất nhưng vì các bệnh như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, ruột non bị cắt bỏ một phần nên khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng kém đi. Người mắc bệnh Celiac do không thể nạp gluten nên khả năng hấp thụ rất kém.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc suy dinh dưỡng?

Bệnh lý này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi không riêng gì giới tính nào, bản thân mỗi cá nhân đều có thể phòng tránh bệnh bằng nhiều giải pháp khoa học.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc suy dinh dưỡng, bao gồm:

• Những người vừa trải qua cơn bạo bệnh.
• Người lớn tuổi, người phải điều trị trong bệnh viện và chăm sóc dài hạn.
• Người có thu nhập thấp.
• Người mắc các chứng rối loạn ăn uống.
• Người bị cô lập với cộng đồng xã hội.

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán suy dinh dưỡng

Các bệnh nhân được tiến hành xét nghiệm máu, khám lâm sàng và các bác sĩ sẽ tổng hợp các thông tin rồi mới đưa ra các chẩn đoán chính xác nhất.

Phương pháp điều trị suy dinh dưỡng hiệu quả

Lên kế hoạch chăm sóc: Mục đích của kế hoạch sẽ được xác định rõ ràng, lên chế độ ăn uống đặc biệt với những thực phẩm chính lẫn thực phẩm dinh dưỡng bổ sung. Đối với những người suy dinh dưỡng nặng không thể ăn hoặc uống bằng đường miệng sẽ được hỗ trợ dinh dưỡng nhân tạo, được các bác sĩ theo dõi chặt chẽ.

Chế độ dinh dưỡng: Các bác sĩ, các chuyên gia dinh dưỡng sẽ nói cho bạn biết những thực phẩm giàu dinh dưỡng lành mạnh; hướng dẫn bạn việc lựa chọn và chế độ tiêu thụ calo của từng dưỡng chất thiết yếu. Tất cả sẽ được ghi chép lại theo nhật ký dinh dưỡng.

Hỗ trợ dinh dưỡng nhân tạo: Chủ yếu đối với các trường hợp suy dinh dưỡng nghiêm trọng, chia làm hai loại cơ bản:

• Loại dinh dưỡng đường ruột: Đặt ống truyền dưỡng chất trong mũi, dạ dày, ruột non.
• Loại ăn ngoài đường tiêu hóa: Tiêm chất lỏng vô trùng trực tiếp vào tĩnh mạch đối với người không thể hấp thụ dinh dưỡng qua ruột non, dạ dày.

Tiến độ giám sát: Các bệnh nhân sẽ được theo dõi tình trạng tiếp nhận calo, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể; luôn được sẵn sàng hỗ trợ khi cơ thể xảy ra bất kỳ thay đổi nào.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

• Đảm bảo các bữa ăn cả chính lẫn phụ đều đầy đủ dinh dưỡng.
• Để kích thích vị giác thì nên tăng hương vị trong từng món ăn, đặc biệt đối với thức ăn dành cho trẻ em.
• Không bỏ qua các bữa ăn phụ, đáp ứng calo đúng lúc sau các hoạt động quá sức.
• Tăng cường các hoạt động thể chất, uống đủ nước để tăng cường trao đối chất trong cơ thể.
• Lựa chọn những nguồn thực phẩm tươi sống tại những địa chỉ đáng tin cậy để đảm bảo vừa vệ sinh an toàn vừa dinh dưỡng thực sự.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.